Małe języki, wielkie literatury

Fragment książki "Małe języki, wielkie literatury"

Przed laty na łamach „Scotland on Sunday” ukazała się recenzja jednej z książek Alberto Manguela. Jej autor napisał m.in., że „Manguel jest dla czytania tym, kim dla seksu był Casanova”. Trafiłem na to zdanie przypadkiem, przeglądając internetową listę wydanych przez pisarza książek. W pierwszym odruchu pomyślałem, że jest nazbyt efekciarskie. Ot, poręczna formuła, którą można umieścić na ostatniej stronie okładki, by przyciągała czytelników, dla których książka bez krzykliwego blurba nie jest jeszcze książką, lecz zaledwie niezidentyfikowanym obiektem z papieru. Ale potem zmieniłem zdanie (znalazłem także inną frazę, tym razem autorstwa George’a Steinera: „Alberto Manguel to Don Juan lektury”). Kim dla dziedziny seksu był Casanova? Co opisał w swoich Pamiętnikach? Nie chodzi przecież wyłącznie o jego miłosne podboje, lecz także o skomplikowany obraz świata, w którym przyszło mu żyć, o historie ludzi, których spotkał na swej drodze, o opis obyczajów, obraz codziennego życia, toczącego się w konkretnym okresie i miejscu. Casanova stworzył mitologię namiętności, z seksu uczynił temat opowieści, ale jego Pamiętniki to nie tylko zapiski człowieka, którego życiem kierowała nieopanowana pożądliwość. To przede wszystkim historia ludzi i ich czasów.

Grzegorz Jankowicz (ur. 1978) – filozof literatury, krytyk itłumacz. Pracownik Centre for Advanced Studies inthe Humanities Uniwersytetu Jagiellońskiego. Redaktor działu kultury „Tygodnika Powszechnego”. Juror Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius. Dyrektor programów literackich Fundacji Tygodnika Powszechnego.

Dyrektor programowy Festiwalu Conrada. Członek rady programowej Festiwalu Copernicus. Członek rady programowej Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski. Opublikował m.in.: Po co jest sztuka? Rozmowy zpisarzami (Kraków 2013), Cmono. Rozmowy zpisarzami (Kraków 2013), Gombrowicz – loading. Esej o formie życia (Wrocław 2014), Uchodźcy z ziemi Ulro. Eseje (2015). Pod jego redakcją ukazał się tom Opowieść odwóch miastach. Wrocław i Kraków (Kraków 2015), prezentacja Wrocławia i Krakowa jako miast literatury. Wspólnie z Anną Kałużą przygotował tomy: Pracownia Poetycka Silesius. Mieszka w Krakowie.

Alberto Manguel (ur. 1948) – uznany kanadyjski pisarz pochodzenia argentyńskiego. Przez lata pracował jako wydawca w różnych międzynarodowych oficynach, zajmując się m.in. układaniem antologii z krótkimi formami prozatorskimi. Zadebiutował w roku 1980 słownikiem The Dictionary of Imaginary Places, który napisał wspólnie z Giannim Guadalupim. Później skompilował m.in. następujące antologie: Black Water: The Book of Fantastic Literature (1984), Other Fires: Short Fiction by Latin American Women (1986), Meanwhile in Another Part of the Forest: Gay Stories from Alice Munro to Yukio Mishima (1994), God’s Spies: Stories in Defiance of Oppression (1999). Jego książki eseistyczne poświęcone są czytaniu i bibliofilii. Najważniejsze spośród nich to: A Reading Diary (2004), The Library at Night (2006), The City of Words (2007), A Reader on Reading (2010),The Traveler, the Tower, and the Worm. The Reader as Metaphor (2013). Jest także autorem pięciu utworów literackich – czterech powieści: News from a Foreign Country Came (1991), El regreso (2005), Un amant très vétilleux (2005), Todos los hombres son mentirosos (2008), oraz noweli Stevenson under the Palm Trees (2002). Jego twórczość została uhonorowana wieloma nagrodami literackimi, m.in. Prix Roger Caillois czy Medalla al Mérito. Autor jest doktorem honoris causa Uniwer- sytetu w Liège. Po polsku ukazały się: Moja historia czytania (2003; wydanie oryginalne 1996), za którą otrzymał francuską nagrodę Prix Medici w kategorii esej; Homer. Iliada i Odyseja. Biografia (2007), a także kilka esejów w przekładzie Grzegorza Jankowicza, które zostały opublikowane na łamach „Przeglądu Politycz- nego” (nr 117/2013).